شرکت SpaceX در سال ۲۰۰۶ پایه‌گذاری شد. در طی سال‌‌ها این شرکت با موانع بسیاری روبه‌رو بوده است. اما در سال‌های اخیر و پس از سکون ناسا در ماموریت‌های فضایی، SpaceX توانست بار دیگر ماموریت‌های فضایی را به جایگاه خود بازگراند. در ادامه این مقاله از مجله فناوریهای توان افزا و پوشیدنی به مهم‌ترین موفقیت‌های این شرکت تا به امروز و چشم انداز آینده این شرکت اشاره خواهد شد.
نخستین پرواز موفقیت آمیز Falcon 1
در ابتدای راه شرکت SpaceX چندین شکست را تجربه کرد. نخستین راکت این شرکت، Falcon 1، تنها یک دقیقه در نخستین پرواز خود دوام آورد. پرتاب‌های دوم و سوم نیز به شکست انجامید.
اما در چهارمین پرتاب این موشک، در سپتامبر ۲۰۰۸، موشک با موفقیت در مدار زمین قرار گرفت. این پرتاب Falcon1 را به نخستین موشک بخش خصوص تبدیل کرد که در مدار زمین حرکت می‌کرد.
بازگشت فضاپیمای Dragon به زمین
فضاپیمای Dragon متعلق به شرکت SpaceX،محفظه‌ای است که برای حمل بار و مسافر به ایستگاه فضایی بین‌المللی طراحی شده است. در سال ۲۰۱۰ این فضا پیما با کمک راکت Faclon9 به مدار زمین فرستاده شد.
با بازگشت Dragon بدون سرنشین به زمین در دسامبر ۲۰۱۰ شرکت SpaceX یکی دیگر از حوادث تاریخی خود را تجربه کرد. Dragon در اقیانوس اطلس و با چند مایل فاصله از ساحل مکزیک فرود آمد، که آن را به نخستین فضاپیمای بخش خصوصی تبدیل کرد که از مدار زمین به زمین فرود آمده بود.
لنگرگیری Dragon در ایستگاه فضایی بین المللی
اتصال Dragon به ایستگاه فضایی بین المللی یکی دیگر از موفقیت‌های SpaceX به عنوان یک شرکت خصوصی است. بیش از یکسال از فرود نخستین فضاپیمای Dragon در زمین این شرکت فضاپیمای خود را مجددا در سال ۲۰۱۲ به ایستگاه فضایی بین المللی روانه کرد. فضانوردان داخل ISS با بازوهای رباتیک فضا پیما را به محل باراندازی هدایت کردند. پس از این ماموریت بارها فضاپیمای نام برده شده برای تامین منابع و به سفارش NASA به ISS فرستاده شده است.
SpaceX با فرود نخستین پیشران راکت تاریخ ساز شد
یکی از دلایل تاسیس SpaceX ایده ایلان ماسک برای بازگردانیدن موشک‌ها و بازیافت آنان بود. وی با آگاهی از هزینه فوق العاده بالای سفر مریخ، که آن را به مانع اصلی این سفر تبدیل کرده بود، برای حل این مشکل پیشگام شد.
یکی از اساسی‌ترین پیشرفت‌ها بازیافت قسمت بزرگی از فضاپیماست که بدون فناوری مناسب در مدار زمین نابود می‌شود. نخستین گام در رسیدن به این هدف فرودآمدن قسمت نخست راکت است. این هدف در سال ۲۰۱۵ با فرود نخستین پیشران راکت بدون سرنشین در زمین محقق شد.
نخستین فرود موفقیت آمیز روی سکوی معلق آبی
شرکت SpaceX فناوریهای فضایی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. پس از یک سال از فرود موفقیت آمیز عمودی موشکش، نخستین فضاپیمای این شرکت روی یک سکوی فرود معلق بر روی آب اقیانوس فرود آمد. پس از شکست‌های متمادی سرانجام در سال ۲۰۱۶ نخستین فرود موفقیت آمیز بخش پیشران راکت پس از پرتاب و بازگشت به زمین برای این شرکت ثبت شد.
برخی منتقدان بر این باورند که SpaceX به دلایل مالی اکثر ماموریت‌ها را بر بستر اقیانوس انجام می‌دهد. اما ایلان ماسک در سال ۲۰۱۶ و با چند tweet خاطر نشان کرد که مساله مربوط به سرعت است. راکت باید مسیری منحنی را برای رسیدن به مدار زمین طی کند. بنابراین مکان ماموریت با توجه به این موضوع انتخاب می‌شود.
SpaceX نخستین شرکتی است که یک موشک را بازیافت نموده است
فرود تنها بخشی از برنامه بازیافت یک موشک و کاهش هزینه‌های سفرهای فضایی است. SpaceX در سال ۲۰۱۷ عملا نشان داد که بازیافت موشک ممکن است. ناسا پیش از این تنها از بخش شاتل مجددا استفاده کرده بود. استفاده مجدد از بخش شتابدهنده موشک توسط SpaceX ممکن شد.
در مارس ۲۰۱۷ فضاپیمای Falcon 9 با یک ماهواره مجددا به فضا فرستاده شد. پس از این پیشران آن مجددا به زمین بازگشت و با موفقیت روی یک سکوی پهپادی در اقیاس اطلس فرود آمد.
بازیافتDragon
پس از اینکه امکان بازیافت راکت بر همگان ثابت شد، SpaceX به پیشرفت خود ادامه داد و نشان داد که محفظه Dragon نیز قابل بازیافت است. در سوم ژوئن ۲۰۱۷ این شرکت یک راکت Falcon 9 را با یک محفظه از پیش استفاده شده Dragon به فضا فرستاد. این محفظه در چهارمین مامورت ISS استفاده شده بود. استفاده مجدد از سازه‌های فضایی نخستین گام مهم در ماموریت مریخ است.
نخستین ماموریت بخش خصوصی در ماه در تاریخ
در فوریه ۲۰۱۹ شرکت SpaceX سالگرد بازگشت شتابدهنده خود را به زمین جشن گرفت. آن‌چه این ماموریت را تاریخ ساز نمود وجود یک محموله بخش خصوصی در Falcon 9 بود. یک ربات Moon Lander به نام Beresheet در این ماموریت به سوی مقصد خود حمل می‌شود.
متاسفانه ربات Beresheet با موفقیت بر سطح ماه فرود نیامد. اما شرکت سازنده آن ادعا کرد که قصد تکرار این ماموریت را دارد.
Falcon Heavy یک ماشین تسلا را به فضا فرستاد
پس از Saturn V در مامورت آپولوی ناسا موشکی با این قدرت ساخته و استفاده نشد. Falcon Heavy با ۲۷ موتور قدرتمندترین موشک در نوع خود است. پرتاب آزمایشی Falcon Heavy نخستین پرتاب برای ارسال یک محموله سنگین با دو موشک بازیافتی به اعماق فضا بود.
هشت دقیقه پس از پرتاب دو شتابدهنده جانبی این موشک به سوی زمین بازگشتند و در مکان اختصاص یافته در Cape Canaveral به صورت همزمان به زمین نشستند. در این پرتاب یک نسخه از ماشین تسلا به فضا فرستاده شد.
پرتاب های تجاری Falcon Heavy
پس از پرتاب موفقیت آمیز نخست، پرتاب‌های تجاری Falcon Heavy برای حمل ماهواره‌ها رایج شده است. این راکت به صورت حیرت‌انگیزی قادر به حمل ۶۴ تن بار به مدار زمین است.
یکی از نمونه‌های موفقیت آمیز این پرتاب‌ها مربوط به ماهواره Arabsat-6A است. در این پرتاب SpaceX رکود خود را در پیمایش مسافت حین پرواز شکست. در این پرتاب شتابدهنده‌های موشک برای بازگشت و فرود مجدد ۱۲۴۰ کیلومتر طی کردند.
نخستین پرتاب Starhopper
Starhopper نمونه‌ای از موشکی است که ماسک امیدوار است ماموریت مریخ را انجام دهد. برای آزمایش قدرت موتورهای Raptor این موشک، تعدادی آزمایش و پرتاب کوچک انجام شده است. به عبارتی این موشک بدون رسیدن به مدار و داخل جو زمین آزمایش شده است. در یکی از این پرتاب‌ها Starhopper بیست متر به هوا پرتاب شد. ماسک در یک tweet عنوان کرد:
یک تانک آب هم می‌تواند پراوز کند.
نخستین پرتاب سرنشین دار Dragon: Demo-2
پس از آزمایش موفقیت آمیز لغو ماموریت در حین پرتاب، همه چیز برای حمل مسافر توسط Dragon محیا به نظر می‌رسید. در ۳۰ ماه می سال ۲۰۲۰ پرتاب Dragon و سرنشینان آن به مقصد ایستگاه فضایی بین‌المللی با موفقیت انجام شد. این محفظه روز بعد به ISS متصل شد.
هر چند مانورهای Dragon بسیار دقیق و بدون اشکال بود، فضانوردان Bob Behnken و Doug Hurley عنوان کردند که سفر با Falcon 9 بسیار متفاوت از سفر با موشک‌های ناسا و بسیار سخت‌تر است.
پس از اقامت دو ماهه فضانوردان در ISS محفظه حاوی مسافران در دوم آگوست ۲۰۲۰ به زمین بازگشت.
صعود سفینه فضایی SN5، گامی دیگر برای سفر مریخ
پس از نخستین پرتاب Starhopper و پرتاب آزمایشی ۱۵۰ متری آن، شرکت پرتاب‌های کم ارتفاع دیگری را با موفقیت کمتر اجرا کرد. پس از آن یک نمونه کامل سفینه فضایی با نام SN5 ساخته شد. ساخت آن در پنج آگوست ۲۰۲۰ تمام شد.
این نمونه به ارتفاع ۱۵۰ متری نیز رسیده است. این آزمایش در مقر ساخت و آزمایش SpaceX در Boca Chica انجام شد. پس از این پرتاب سفینه با موفقیت فرود آمد. ایلان ماسک در tweet خود نوشت: ماموریت مریخ واقعی است.
نمونه آزمایشی SN5 تنها یک موتور Raptor داشت. اما نمونه اصلی برای قرار گیری روی Falcon Heavy به ۴۹ موتور Raptor مجهز خواهد بود.
صدمین پرتاب SpaceX و ششمین بار استفاده از شتابدهنده Falcon 9
با توجه به برنامه فشرده این شرکت در پرتاب‌های فضایی، موفقیت‌ها یکی پس از دیگری از راه می‌رسد. شرکت در ۱۸ آگوست ۲۰۲۰ در یک پرتاب دو رکورد ثبت کرد. پرتاب ماهواره ۱۱th Starlink توسط این شرکت صدمین پرتاب انجام شده است. همچنین ششمین پرتاب یک شتابدهنده بازیافت شده با نام B1049 است. این عدد نشان‌دهنده تعهد این شرکت برای بازیافت سازه‌های فضایی است.
نخستین ماموریت کامل Dragon و خدمه آن
این ماموریت را می‌توان برای هفت سرنشین نیز سازگار کرد. در حال حاضر Dragon برای حمل چهار فضانورد به ایستگاه فضایی بین‌المللی آماده می‌شود. این افراد Crew-1 نامیده می‌شوند. ناسا برای نشان دادن اعتماد خود به انجام پذیری این پرتاب اسامی خدمه Crew-1 را پیش از پرواز Demo-2 اعلام کرده بود.
ناسا اعلام کرد که مامورت Crew-1 توسط فضانورد ژاپنی Soichi Noguchi، و فضانوردان ناسا hannon Walker، Michael Hopkins و Victor Glover انجام می‌شود. این آژانس فضایی همچنین توافق خود را با SpaceX برای انجام پرتاب پس از تاریخ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۰ به همگان اعلام کرد.
نخستین پرتاب سفینه فضایی بین سیاره ای
مجری SpaceX با نام Jonathan Hofeller سال گذشته در کنفرانس APSAT جاکارتا خبری امیدوار کننده را به اطلاع همگان رسانید. وی بیان کرد که هدف رسیدن هر چه زودتر به مدار زمین است، احتمالا در طی سال جاری سپس با آمادگی کامل در همه ابعاد برای سال آینده و سپس برای مشتریان در سال ۲۰۲۱.
اگر این برنامه زمانی اجرایی شود به زودی شاهد پرتاب سفینه‌ای خواهیم بود که مسافران را به مریخ می‌برد.
آینده SpaceX در مریخ و فراتر از آن
ایلان ماسک پس از نخستین فرود موفقیت آمیز Falcon ۹ ، حمل انسان به مریخ را فوق‌العاده‌ترین مانور تاریخ اعلام کرد. شکی نیست که در هنگام تاسیس SpaceX وی به ماموریت مریخ فکر می‌کرد.
هر چند برای محقق شدن ماموریت مریخ مشکلات زیادی بر سر راه هست، تاریخ‌های ذکر شده در این نوشتار شاهد متعهد بودن SpaceX نسبت به این ماموریت است.
هنوز تاریخی برای انجام ماموریت مریخ تعیین نشده است. با این وجود شرکت SpaceX از هم اکنون به دنبال مکان مناسبی برای فرود روی مریخ است.
سر مهندس ماموریت مریخ در SpaceX با نام Paul Wooster اما پا از این نیز فراتر گذاشت و رسیدن به مریخ را در دهه ۲۰۲۰ ممکن دانست.
تلاش‌های SpaceX تنها نمونه علاقه بشر به فضای خارج زمین نیست. طرح Artimis برای ساخت ایستگاهی روی ماه و Blue Origin برای ساخت Lunar lander نمونه‌های دیگری است. این سازه برای حمل دو مسافر به ماه و بازگشت آنان به زمین طراحی می‌شود.
بیشتر بخوانیم:
دستکش توان افزای Ironhand برنده جایزه نوآوری تجاری ناسا
هفت طرح مهم ناسا
ناسا رباتی را آزمایش میکند که ممکن است روزی مریخ را کاوش کند
منبع:
«استفاده و بازنشر مطالب تنها با ذکر لینک منبع و نام (مجله فناوریهای توان افزا و پوشیدنی) مجاز است.»
