مسیر بازگشت به زندگی سالم پس از سکتۀ مغزی با ظهور ابزارهای جدید برای کمک به توانبخشی، همچنان میتواند طولانی و دشوار باشد. در پژوهشی که در آینده میتواند زمان بازیابی سلامت قربانیان آسیبهای ناتوان کننده مغز را به طور چشمگیری کاهش دهد، دانشمندان سلولهای بنیادی تغییر یافته را درون مغز بیماران تزریق کردهاند و بهبودی قابل توجه در عملکرد حرکتی آنها به دست آمده است به نحوی که حتی یک بیمار کنترل اندام خود را بازیافته و دیگر از صندلی چرخدار استفاده نمیکند.
بنا به گزارش سازمان جهانی سکتۀ مغزی، سالانۀ حدود ۱۵ میلیون نفر دچار سکتۀ مغزی میشوند. بسیاری از این بیماران در ردۀ ایسکمیک طبقهبندی میشوند که به معنی تشکیل لختۀ خون در رگ حامل خون به بخشی از مغز و انسداد آن است.
اقدام فوری برای انحلال لختۀ خون در یک سکتۀ مغزی ایسکمیک شانس بهبودی کامل را تقویت میکند ولی تنها با تأخیر سه تا چهار ساعته در رسیدن بیمار به بیمارستان و دریافت داروی حل کنندۀ لخته، امید بهبودی از دست رفته و بیمار مجبور به تحمل معلولیتهای مادم العمر میگردد.
در جستجوی یک راه برای بهبود زندگی این افراد، دانشمندان دانشگاه استنفورد در یک آزمایش شامل ۱۸ قربانی سکته مغزی از سلولهای بنیادی مزانشیمی، که پیشسازهای طبیعی برای بافت چربی ماهیچه، استخوان و تاندون هستند و می توانند پس از بالغ شدن به چندین نوع از سلولهای خاص در بدن تبدیل شوند استفاده کردند. این سلول ها اصلاح شدند تا توانایی آنها برای بازگرداندن عملکرد مغز افزایش یابد.
متوسط سن بیماران ۶۱ سال بود و همگی نخستین سکتۀ خود را در بازۀ زمانی شش ماه تا سهسال گذشته تجربه کرده بودند. آنها طی این فرآیند به هوش بوده و تحت بیحسی سبک قرار داشتند. دانشمندان سوراخی کوچک در جمجمۀ آنها ایجاد کرده و سلولهای بنیادی را پیرامون نقاط آسیبدیده تزریق کردند. بیماران روز بعد از بیمارستان مرخص شدند ولی با آزمایشهای خون، ارزیابی بالینی و تصویربرداری از مغز تحت نظر قرار گرفتند.
مشاهدات نشان داد بیماران پیشرفتهای قابل توجهی داشتهاند که حتی تا ۱۲ ماه پس از جراحی نیز ادامه داشت. این گروه میگوید این پیشرفتهای ادامهدار به احتمال زیاد نتیجۀ عاملی است که توسط سلولها بلافاصله پس از تزریق ترشح میشود و بازسازی سلولهای مجاور را ادامهدار میکند.
گری استاینبرگ، عضو هیئت علمی جراحی مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی استنفورد میگوید: «ما میدانیم این سلولها بیش از یک ماه در مغز زنده نمیمانند. ولی با این حال میبینیم که بهبود بیماران برای بیش از یک سال و در برخی موارد بیش از دو سال ادامه دارد.»
بهبود بیماران قابل توجه توصیف شده است ولی پیشرفتهای Sonia Olea Coontz قابل تحسین بوده است. او عملکرد کامل دست راست خود و بخشی از عملکرد پای راست خود را از دست داده بود و برای حرکت از صندلی چرخدار استفاده میکرد. ولی درمانها باعث شد حرکت اندامش را دوباره به دست آورده و دیگر از صندلی چرخدار استفاده نکند.
این گروه میگوید این نتایج امیداور کننده نشان میدهد که دیگر مشکلات عصبی و آسیبهای مغزی میتوانند از این روش بهرهمند شوند. استاینبرگ برای بررسی بیشتر اثر بخشی این روش، سرگرم راهاندازی یک آزمایش شامل ۱۵۶ بیمار سکتۀ مغزی مزمن است.
این پژوهش در قالب مقالهای در مجلۀ Stroke منتشر شده است.
منبع: gizmag