به تازگی دستگاهی بی‌سیم و با قابلیت کنترل از راه دور ساخته شده که عرضی به اندازۀ تار موی انسان دارد و داخل مغز کار گذاشته می‌شود و می‌توان از آن برای رساندن داروهای مورد نیاز به بخش خاصی از مغز استفاده کرد.
این فناوری که برای نخستین بار بر روی موش آزموده شده، ممکن است در آینده برای درمان درد، افسردگی، صرع و سایر اختلالهای عصبی به وسیلۀ هدف قرار دادن بخش مشخصی از مغز استفاده شود.
این پژوهش که در مجلۀ سلول منتشر شده، گام مهمی در حوزۀ دارو شناسی است و زمینه‌های کار بر روی فناوری اپتوژنتیک را فراهم می‌کند. این فناوری برخی سلولهای مشخص مغز را نسبت به نور حساس کرده و سپس با تاباندن فلشهای نور به مجموعه‌ای از آن‌ها، این سلولها را فعال می‌کند. از آنجا که هنوز ساختن عصبهای انسان عملی نیست، پژوهشگران وسیله‌ای کوچک و بی‌سیم ساخته‌اند که قابلیت انتقال مستقیم داروها را به مغز و تنها با فشردن یک کلید دارد.
فعال سازی با نور
دکتر Michael R. Bruchas، دانشیار هوش بری و زیست شناسی عصبی دانشگاه واشنگتن در سن لوئیس و از پژوهشگران ارشد این تحقیق می‌گوید:
«در آیندۀ نزدیک تولید داروهای فعال شونده توسط نور امکان‌پذیر خواهد شد. ما از نظر تئوری می‌توانیم با این وسیلۀ کوچک، دارو را به ناحیۀ خاصی از مغز رسانده و هر وقت لازم باشد آن را با تابش نور فعال کنیم. این روش می‌تواند درمانهایی را انجام دهد که نیازمند هدف قرار دادن ناحیۀ خاصی هستند و اثرهای جانبی کمتری دارند.»
تلاشهایی که در گذشته برای رساندن داروها یا سایر عوامل مانند آنزیمها یا سایر ترکیبها به محلهای مشخصی از بدن بر روی حیوانها صورت گرفته نیازمند اتصال لوله‌ها و پمپهایی به بدن آن‌هاست که خود برای آن‌ها محدودیت حرکتی ایجاد می‌کند. اما این وسیله این محدودیت را نداشته و دارای چهار محفظۀ کوچک برای حمل داروها و انتقال مستقیم آن به داخل مغز است. فعال سازی سلولهای مغزی با دارو و تابش نور راهی تازه را برای مطالعۀ ساز و کار داخلی مغز پیش روی پژوهشگران نهاده است.
فشردن یک دکمه
Jordan G. McCall که دانشجوی ارشد در آزمایشگاه Burchas است می‌گوید:
«ما اکنون می‌توانیم تنها با فشردن یک دکمه، عمل درمان به کمک رساندن دارو را انجام دهیم. ما از فناوری مادون قرمز در طراحی این وسیله استفاده کرده‌ایم. این فناوری همانند آنچه در کنترل از راه دور تلویزیونها استفاده می‌شود است. اگر بخواهیم رفتار یک حیوان را با تاباندن نور یا با یک داروی خاص تحت تأثیر قرار دهیم، کافیست کنترل از راه دور را به سمت حیوان گرفته و دکمه را فشار دهیم.(!)»
همچنین Jeong از دیگر اعضای گروه می افزاید:
«این وسیله از مواد سیال، لوله‌های نرم و پمپهای بسیار کوچک تشکیل شده و مانند بافت مغز نرم است و می‌تواند مدت زیادی داخل مغز بماند بدون آنکه باعث التهاب یا آسیب عصبی شود.»
سایر بخشهای بدن
پژوهشگران در بخشی از پژوهش خود نشان داده‌اند که با رساندن یک دارو به یک سمت از مغز یک موش توانسته‌اند عصبهای درگیر در حرکت حیوان را تحریک کنند. این کار باعث حرکت موش در یک مسیر دایره‌ای شده است.
در آزمایشی بر روی یک موش دیگر، تاباندن مستقیم نور به سلولهای مغزی بیان کنندۀ پروتئینهای حساس به نور، باعث آزادسازی dopamine، که یک واسط عصبی است که باعث ایجاد حس خوب در موش می‌شود، شد. این کار در محل خاصی از یک ماز که موش در آن قرار داشت انجام می‌شد و باعث شد تا موش به محل قبلی ماز بازگردد تا بتواند دوباره این حس را تجربه کند. در این پژوهش پژوهشگران قادر بودند تا با سامانۀ کنترل از راه دور و تزریق داروی خنثی کنندۀ dopamine این فرایند را کنترل کنند.
پژوهشگران بر این باورند که در آینده ابزارهای مشابه و انعطاف پذیرتر می‌توانند کاربردهایی در سایر نقاط بدن به جز مغز داشته باشند. پروفسور John A. Rogers، استاد علم مواد دانشگاه Illinois که از پژوهشگران ارشد این پژوهش است می‌گوید:
«ما توانسته‌ایم واسطی زیستی، قابل کاشت در بدن در ابعاد سلولی، سیالاتی و اپتیکی بسازیم که می‌تواند افزون بر مغز در سایر بافتها و سامانه‌های عصبی نیز کاربرد داشته باشد.»
وسیلۀ طراحی شدۀ کنونی تنها چهار محفظۀ نگداری دارو دارد. اما محققان امیدوارند بتوانند در آینده چیزی شبیه به کارتریج جوهر چاپگرها بسازند تا امکان رساندن پیوستۀ دارو به سلولهای مشخصی در مغز یا سایر نقاط بدن به مدت طولانی و بدون نیاز به جایگزینی دستگاه وجود داشته باشد.
منبع: Futurity
