درد اندام فانتوم یک بیماری مرموز است که افراد قطع عضو درد و خارش حادی را در دست یا پای از دست رفته تجربه می‌کنند و هنوز درمان قطعی برای آن کشف نشده است. نوع جدیدی از درمان با استفاده از واقعیت افزوده تأثیر شگفت‌آوری در کاهش درد فانتوم داشته است.

روش درمان AR (واقعیت افزوده)، برای نخستین بار در سال ۲۰۱۴ توسط ماکس اورتیز کاتالان از دانشگاه فناوری چالمرز ارائه شد و کارآزمایی بالینی بسیار امیدوار کننده‌ای داشت. گروه ۱۴ فرد قطع عضو که درد مزمن اندام فانتوم داشتند و به روش‌های درمان دیگر پاسخ ندادند را انتخاب کردند.

بیماران به حسگرهای مایوالکتریک مجهز شدند تا سیگنال‌های ماهیچه‌‌ای که اندام از دست رفته را کنترل می‌کنند، تشخیص بدهند. این سیگنال‌ها ردیابی و تجزیه و تحلیل می‌شوند و به حرکات در یک محیط مجازی مرتبط می‌شوند. درواقع باز کردن دست و یا چرخاندن مچ دست بر روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود.

هنگامی که درجه‌بندی کامل شد اندام‌های مجازی بر روی یک تصویر زنده از بیمار قرار می‌گیرند (اندام مجازی جای اندام از بین رفته روی تصویر قرار می‌گیرد). کاربر به حرکات فکر می‌کند و اندام‌های مجازی آن حرکت را اجرا می‌کنند. پس از بیش از ۱۲ جلسه از بیماران خواسته شد تا اندام‌های مجازی را در موقعیت‌های گوناگون مانند کنترل یک خودرو در یک بازی مسابقه‌ای استفاده کنند.

بطرز شگفت انگیزی در پایان ۱۲ جلسه گزارش شد که درد به نصف کاهش یافته و وقفه در فعالیت‌های روزانه و یا خواب نیز قطع شده است. چهار نفر مصرف دارو برای درد را کاهش دادند و دو نفر از آنها تا ۸۱ درصد دوز دارو را کاهش دادند. تا شش ماه بعد نیز پیشرفت هنوز ادامه داشت و مزایای درمانی پایدار بود.

کاتالان در اخبار منتشر شده گفت: «نتایج بسیار دلگرم کننده است به ویژه با توجه به اینکه این بیماران چهار روش درمانی مختلف را در گذشته بدون نتایج رضایت بخش امتحان کردند. ما همچنین دیدیم که درد به طور مداوم با ادامه درمان کاهش می‌یافت. واقعیت این است که پس از اتمام یک دوره کاهش درد ادامه نداشت که نشان می‌دهد با تعداد جلسات بیشتر می‌توان بهبود بیشتری به دست آورد».

اگر این ایده که حرکت اندام مجازی در واقعیت افزوده می‌تواند درد را کاهش دهد شما را متعجب می‌کند، نگران نباشید چرا که درد فانتوم پدیده‌ای است که درک ضعیفی از آن داریم و گاهی اوقات اثربخشی درمان‌ها، مرموز و بی قاعده است.

خارش فانتوم نیز یک مشکل است، تصور کنید که چقدر دیوانه کننده خواهد بود اندامی که وجود ندارد خارش داشته باشد و از دست شما کاری برنیاید. برخی به اندازه کافی خوش شانس هستند که بازتاب آن را پیدا کنند به طوری که اندامی که در حال حاضر وجود دارد را در محل اندام از دست رفته قرار دهند و خارش فانتوم از بین رود. باور کنید یا نه، این و دیگر اشکال آیینه درمانی در عمل وجود دارند هر چند همیشه مؤثر نیستند. روش مبتنی بر AR به نوعی شبیه آیینه درمانی است و ممکن است یک ابزار ارزشمند در درمان این بیماری مرموز اما با شواهد بسیار واقعی باشد.

مرحله بعد: آزمایش‌های بیشتر با ۳۰ بیمار قطع عضو پا است. مقاله‌ای که این کارآزمایی بالینی اولیه را توصیف کرده در مجله لانست منتشر شده است.

منبع: techcrunch