آمار نشان می‌دهد که در حدود ۵ – ۱۶ درصد جمعیت جهان به خوانش پریشی دچار هستند. این ناهنجاری شناختی شدیدا در یادگیری و زندگی فرد تاثیر دارد. به همین دلیل تشخیص زود هنگام آن برای کاهش آثار مخرب آن ضروری است. خوانش پریشی یا Dyslexia کاملا درمان نمی‌شود. اما با روش‌هایی بهبود می‌یابد. در ادامه این مقاله از مجله فناوری‌های توان افزا و پوشیدنی به نحوه تشخیص آن اشاره خواهد شد.

خوانش پریشی چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

افراد مبتلا به خوانش پریشی یا Dyslexia در خواندن مطالب و نوشتن مشکل دارند. مبتلایان کلمات را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. در حال حاضر روش قطعی برای شناسایی این بیماری شناختی وجود ندارد. اما افراد باتجربه با بررسی علائم می‌توانند آن را تشخیص دهند.

Dyslexia با کمک آزمون‌های نگارش، گفتار، خواندن و مهارت‌های زبانی تشخیص داده می‌شود. بر پایه اطلاعات منتشر شده توسط Mayo Clinic آزمون‌ها معمولا شامل موارد زیر است (اما به این موارد محدود نیست):

مشکلات رشد و پیشینه یادگیری کودک: این مورد شامل پیشینه خوانوادگی است. به ویژه در مواردی که این اختلال در فامیل سابقه داشته باشد.

زندگی کودک در خانه: متخصص باید بررسی کند آیا در زندگی کودک عامل کاهش دهنده سرعت یادگیری هست یا خیر.

پرسشنامه: برای تشخیص مشکلات شاخص در خواندن و نوشتن.

آزمایش‌های بینایی، شنوایی و نورولوژیک: این آزمایش‌ها تعیین می‌کند آیا مشکلات یادگیری کودک منشا دیگری دارد یا خیر.

آزمون‌های روانشناختی: این آزمون‌ها تعیین می‌کند که آیا عامل روانی برای یادگیری کودک مشکلی ایجاد کرده است یا خیر.

آزمون‌های آکادمیک خواندن و نوشتن: نتایج این آزمون‌ها باید توسط متخصص بررسی شود.

چه چیز باعث ایجاد خوانش پریشی یا Dyslexia می شود؟

متخصصین دقیقا عوامل این اختلال را نمی‌شناسند. آن‌چه مسلم است کودکانی که نزدیکانشان این مشکل را دارند مستعد ابتلا به Dyslexia هستند. تصاویر fMRI و PET نشان می‌دهد که در افراد مبتلا نواحی درگیر زبان در مغز فعالیت الکتریکی کمتری دارند. در عین حال در افراد مبتلا مشکلاتی از قبیل ناهنجاری چیاری(Chiari malformation)، شکل گیری نابه هنجار رگ‌ها(در حد میکرومتری) و مشکلاتی در microgyrus را داشته‌اند.

برای یادگیری مهارت خواندن کودک ابتدا با صدای هر حرف آشنا می‌شود. سپس با اتصال آواها، کلمات را می‌سازد. در سطح بالاتر باید کلمات با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. برای افراد مبتلا به خوانش پریشی اتصال آواها با حروف مشکل است. آنان کلمات با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. مغز ممکن است واژه cat را با tac اشتباه بگیرد.

پژوهشی برای تشخیص خوانش پریشی یا Dyslexia با هوش مصنوعی

در پژوهشی در دانشگاه Malaysia سعی شده راهی برای تشخیص Dyslexia با هوش مصنوعی ارائه شود. این روش سه بخش دارد. نخستین بخش، نوعی فیلتر است که والدین، آموزگاران و متخصصین برای تشخیص نخستین استفاده می‌کنند. بخش دوم یک تابع دسته بندی است. در این بخش افراد به دو گروه تقسیم می‌شوند. افراد مشکوک و افراد غیرخوانش‌پریش. بخش سوم تحلیلی قدرتمند برای پژوهشگران است.

با این ابزار می‌توان اختلال Dyslexia را تشخیص داد. در آزمایشی از ۲۵۷ دانش‌آموز ۲۵.۷٪ افراد به این اختلال مبتلا بودند. این تشخیص پس از بررسی متخصصین تائید شد.

پژوهشی دیگر هوش مصنوعی با بررسی تصاویر fMRI سعی در تشخیص خوانش پریشی دارد. این پژوهش با الهام از گزارش‌های دانشگاه Amsterdam و با مشارکت دانشگاه Deusto، و OSATEK در اسپانیا انجام شد. در این پژوهش با بررسی داده‌های شناخته شده ۸۰٪ تشخیص صحیح ثبت شده است. از میان داده‌های تصادفی نیز، با نرخ ۵۰٪ ،تشخیص این پژوهش نتایجی امیدوار کننده داشته است.

در پژوهش Spoon et al in 2019 با ساخت یک الگوریتم شبکه عصبی و بررسی دستخط این کار انجام شد. هدف یافتن دستخطی است که به اختلال خوانش پریشی مرتبط باشد. این داده‌ها توسط گروه‌های دیگر تائید شده است. گفتن این نکته لازم است که گاها افراد سالم نیز دستخط مغشوش دارند.

بیشتر بخوانیم:
هوش مصنوعی و تشخیص منظر صوتی محیط در گوشی های هوشمند
هوش مصنوعی جان انسان ها را نجات می دهد
تشخیص شبکه مغزی کودکان با هوش مصنوعی

منبع: interestingengineeting

«استفاده و بازنشر مطالب تنها با ذکر لینک منبع و نام (مجله فناوریهای توان افزا و پوشیدنی) مجاز است.»