در مورد محدودیت جسمی چه می‌دانید؟ محدودیت جسمی فقط جزئی از زندگی برخی از مردم نیست. محدودیت جسمی پدیده‌ای است که همه دچار آن می‌شوند. گاهی برای بخشی از زندگی، موقت یا دائم. شاید از خود بپرسید که این محدودیت‌ها و طراحی ساختمان چه ارتباطی باهم دارند؟ یا معماری و طراحی برای افرادی با محدودیت‌های خاص به چه معناست؟ معماری به معنای ایجاد فضایی است که کاربر ویژگی‌های آن را در زندگی تجربه کند. در سراسر جهان طرح‌های بسیاری برای افراد توانیاب به اجرا درآمده است. در ادامه این مقاله از مجله فناوریهای توان افزا و پوشیدنی به این فضاها و هدف پشت آن اشاره خواهد شد.
معماری برای مخاطبین دارای نقص فیزیکی و بیماران
سازمان ملل با وضع قوانینی به حقوق افراد دارای محدودیت جسمی پیشرفت آن توجه داشته است. این اقدامات با هدف ارتقا، حفاظت و حفظ برابری افراد توانیاب، معلولین و بیماران با سایر اعضای جامعه وضع میشود. شما چقدر به دسترسی‌پذیری یک مکان برای این افراد توجه کرده‌اید؟
چه کسانی از معماری های خاص سود می برند
واقعیت این است که محدودیت فیزیکی می‌تواند برای هر کسی پیش بیاید. یک تصادف غیرمنتظره یا بیماری می‌تواند سبب از دست دادن عضوی از بدن یا از کار افتادن آن شود. بیماری‌های عصبی-عضلانی، فلج مغزی، سکته و … نیز سبب ایجاد محدودیت‌هایی در زندگی فرد میشود. گاهی عواقب بیماری‌هایی مانند دیابت از دست دادن بینایی، یا عضوی از بدن است. همچنین از دست دادن بینایی یا شنوایی به دلیل سرطان یا انواع بیماری‌ها در سراسر جهان اتفاق می‌افتد. کهن‌سالی نیز سبب از دست رفتن توانایی فیزیکی و ایجاد محدودیت میشود.
در مکان‌هایی مانند Helsinki و Finland اقداماتی برای این منظور صورت گرفته است. مثلا در ایستگاه‌های وسایل نقلیه برای هم سطح شدن طبقه هم کف وسایل نقلیه عمومی و پیاده رو یک سطح شیبدار تعبیه شده است. در پکنِ چین و دهلی‌نو پایین بودن سطح ماشین‌ها و اتوبوس‌ها استفاده از این وسایل را برای همگان سهولت می‌بخشد.
معماری و ارتقای سطح آگاهی
معماری فضا می‌تواند آگاهی عمومی را بالا ببرد. معماران بسیاری به این نکته توجه ویژه داشته‌اند. کارگاه معماری Zaha Hadid در لندن، Adjaye Associates، AMODELS و تعداد بسیاری دیگر برای جمع‌آوری کمک هزینه‌ای از طریق نمایشگاهMiniature Buildings همکاری داشتند. در این نمایشگاه طرح‌های کوچکی از این معماران عرضه شد. این معماران روزانه با مشکلات زیادی درگیر می‌شدند به همین دلیل در یک تلاش جمعی گردهم آمدند. آنان طرح‌هایی برای دسترسی‌پذیری هر چه بیشتر بنا را در مقیاس کوچک به نمایش گذاشتند. در نتیجه این حرکت یک سبک جدید به نام Doll House Architecture شکل گرفت.
خانه ای که در سال ۱۹۵۲ برای کاربر یک ویلچر ساخته شد
طرح‌های بسیاری برای حل مشکلات دسترسی‌پذیری در سراسر دنیا عرضه شده است. مکان‌های عمومی، بیمارستانی، مدرسه و … . یکی از این طرح‌ها توسط Frank Lloyd Wright اجرا شد. وی در سال ۱۹۵۲ و مدت‌ها پیش از مطرح شدن استانداردهای محدودیت‌های جسمی این کار را به ثمر رسانید. Laurent House یک اقامتگاه یک طبقه است. این ساختمان تماما برای توانیابان بهینه شده است. این خانه یوسنیا(Usonian home) به موزه‌ای تبدیل شده است.
منزلی سه طبقه برای یک کاربر ویلچر
چندین دهه پس از Frank Lloyd خانه‌هایی با معماری خاص کاربران دارای محدودیت فیزیکی باز هم ساخته می‌شد. از آن جمله می‌توان به خانه Rem Koolhaas با عنوان Maison Bordeaux اشاره کرد. این منزل چند طبقه روی یک تپه ساخته شد. از دور تا دور خانه می‌توان شهر را دید. Jean Francois Lemoine مشتری این خانه گفته بود:
بر خلاف توقع شما من یک خانه ساده نمی‌خواهم. خانه‌ای پیچیده می‌خواهم. چون دنیای من را تشکیل خواهد داد.
بنابراین Koolhaas با افزودن جزئیات مناسب طرحی فوق‌العاده خلق کرد. حرکت ویلچر در این خانه سه طبقه به سهولت انجام می‌گرفت. این کار با یک سطح متحرک در حکم دفتر کار انجام می‌شد. این منزل در یک مستند معماری نیز به نمایش درآمده است. طی برنامه Houselife به جزئیات زندگی صاحبخانه اشاره شده است.
ناتوانی و طراحی چشم انداز
امروزه آگاهی عمومی و اگاهی کاربران، همچنین سطح توقع ایشان از فضاهای عمومی بالا رفته است. استاندارهای بالا منجری به ساخت مکان‌ها و ساختمان‌هایی شده است که به وسایل مناسب افراد با مشکلات جسمی خاص مجهز هستند. به طور عمده این وسایل شامل اثاثیه منزل و معماری چشم انداز است. همچنین وسایلی مکانیکی مناسب مکان‌هایی با اختلاف سطح بالا یا در ورودی ساختمان‌ها تعبیه میشود. اگر هیچ وسیله‌ای مناسب افراد دارای محدودیت فیزیکی نباشد، مردم ناراضی خواهند بود.
در هنگام تحصیل نیز باید به طراحی بر اساس نیازهای متفاوت مردم توجه شود. دانشجویان باید فضای پارک، مسیرهای عبور، مسیرهای ویژه دوچرخه، صندلی، نیمکت، سطح زباله، پله، سرازیری ویلچر و … را برای افراد مختلف طراحی کنند. دانش‌اموزان باید به طراحی خاص هر نیاز توجه کنند.
طراحی و معماری برای پارالمپیک
این سبک طراحی فقط ویژه ساکنان منطقه نیست. همه ما با بازی‌های پارالمپیک آشنا هستیم. معماری و طراحی نباید مانعی برای تمرین افراد و ورزشکاران ایجادکند. در سال ۲۰۱۲ استادیوی طراحی Baldinger یک مرکز ورزشی ویژه افراد دارای محدودیت جسمی طراحی کرد. این طرح به خوبی ویژگی‌های خود را به رخ می‌کشد. این ساختمان آزادی کامل حرکتی را برای همگان فراهم می‌کند.
بیشتر بخوانیم:
نقش المپیک سایبورگ ها در توسعه فناوری های توان افزا
بهبود زندگی افراد دارای اختلال بینایی و شنوایی با ترکیب فناوری های کمکی
این پشتیبان رباتیک موجب بهبود توانایی کنترل تنه در کودکان مبتلا به فلج مغزی میشود
منبع: arch2o
«استفاده و بازنشر مطالب تنها با ذکر لینک منبع و نام (مجله فناوریهای توان افزا و پوشیدنی) مجاز است.»
