نخستین پیوند سلولهای بنیادی یک اهدا کنندهی انسان به فردی مبتلا به بیماری تباهی لکهی زرد انجام شد. با مجلهی فناوریهای توان افزا و پوشیدنی همراه باشید.
مفهوم استفاده از سلولهای بنیادی برای پیوند تبدیل به واقعیتی شده است که عملا امکان پذیر است. یک مرد ژاپنی که به خاطر شرایط سنی به بیماری تباهی لکهی زرد (macular degeneration) مبتلا بود، نخستین پیوند سلولهای بنیادی را از انسان اهدا کنندهی دیگری دریافت کرد. بیماری تباهی لکهی زرد شایعترین علت کوری در افراد مسن است. در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب میشود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای انجام کارهای دقیق مانند خواندن و رانندگی لازم است. پزشکان سلولهای پوست فرد اهدا کننده را به سلولهای بنیادی پرتوان القایی (induced pluripotent stem cells) تغییر دادند که در مراحل بعدی به سلولهای شبکیه تبدیل شدند. سلولهای بنیادی پرتوان القایی توانایی تبدیل شدن به انواع سلولهای بدن را دارند. اگر همهی مراحل این روش درمانی مطابق با برنامه پیش رود، سلولهای تازه به توقف بیماری کمک کرده و بینایی باقیماندهی فرد حفظ خواهد شد.
این اولین بار نیست که از سلولهای بنیادی انسانی استفاده میشود. در سال ۲۰۱۴ یک مورد دیگر از ابتلا به بیماری تباهی لکهی زرد وجود داشت که تلاش شد برای درمان آن از سلولهای بنیادی استفاده شود. البته در این مورد از سلولهای پوست خود بیمار استفاده شد. این روش خطرپذیر است زیرا در آن امکان مواجه با نقایص ژنتیکی وجود دارد که مانعی برای درمان خواهد شد. بنابراین اگر این روش جدید به یک موفقیت طولانی مدت دست یابد، میتوان سلولهای بنیادی مورد نیاز برای درمان را از بین سلولهای سالمتری انتخاب کرد.
برنامههایی برای رایجتر نمودن این روش درمانی در دست اجرا است. برای نمونه پژوهشگری به نام Shinya Yamanaka در حال توسعهی یک بانک سلولهای بنیادی است که به مراجعه کنندگان به جای ماهها انتظار برای کشت سلولهای یک نامزد تطبیقپذیر با فرد بیمار، درمانهای فوری ارائه مینماید. این بانک توانایی پاسخگویی به ۳۰ تا ۵۰ درصد مردم ژاپن را دارد اما مقدار سلولهای ذخیره شده در آن برای بهبود کیفیت زندگی تعداد زیادی از افراد کافی است.
منبع: engadget