در طول تاریخ تروریسم همیشه در جهان وجود داشته و جان انسان‌های بسیاری را گرفته است و نمی توان وجود آن را نادیده گرفت و یا انکار کرد. از طرفی با وجود این که فناوری‌های تحول آفرین فرصت‌های قابل توجهی برای ایده‌پردازانی که می‌خواهند جهان را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کنند فراهم می‌نمایند، می‌توانند زمینه را برای اقدامات ناخوشایندی مانند بیوترسیم نیز مساعد کنند. در این مقاله از مجله‌ی فناوری‌های توان افزا و پوشیدنی به بررسی تاثیر فناوری‌های تحول آفرین بر بیوتروریسم  خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

حملات عمدی بیولوژیکی و اقدامات سم زدایی، بیوتروریسم در گذشته

واژه‌ی بیوتروریسم برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ در کتابی تحت عنوان Killing Winds که تالیف Jeanne McDermott است، آورده شد. معنای مدرن آن به جنگ جهانی اول بازمی‌گردد. زمانی که آلمان دست به عملیات‌های خرابکارانه‌ی بیولوژیکی در ایالات متحده، روسیه، رومانی و فرانسه زد و هدفش آلوده کردن حیواناتی مانند اسب‌ها و موش‌ها بود.

بعدها استفاده از سلاح‌های بیولوژیک نه تنها به حیوانات محدود نشد بلکه از آن برای آسیب رساندن به انسان‌ها نیز استفاده کردند. یکی از مشهورترین حملات بیوتروریستی در دهه‌ی ۱۹۹۰ در ژاپن انجام شد که خوشبختانه تعداد محدودی آسیب دیدند. یکی از این اقدامات، انتشار سم در متروی توکیو در ژوئن سال ۱۹۹۳ به دست فرقه‌ی Aum Shinrikyo بود. که البته استفاده از واکسن‌های پادزهر این حمله را دفع کرد. دو سال پس از آن، مجددا این گروه حمله‌ی دیگری را ترتیب داد و با انتشار گاز شیمیایی سارین (sarin gas) باعث مرگ چند مسافر بی‌گناه در خطوط متروی توکیو شد.

همچنین پس از ۱۱ سپتامبر، موجی از حملات با انتشار گازهای عامل سیاه زخم وجود داشت که توجه مردم را به سوی بیوتروریسم به عنوان سلاحی جدید برای تروریسم، جلب کرد.

گرچه بیوتروریسم به تعبیری شامل عوامل بیولوژیکی نظیر باکتری، ویروس یا سموم است که با قصد آسیب رساندن از طریق شیوع بیماری‌ها و عامل‌های کشنده در افراد یا حیوانات و آلوده کردن گیاهان آزاد می‌شود، با توجه به پیشرفت های پزشکی، بهداشت و درمان، زیست شناسی و علوم انسانی باید تعریف جدیدی برای آن ارائه شود. بیوتروریسم را می‌توان هر چیزی که مربوط به یک موجود زنده باشد و امکان استفاده از آن در راستای تحقق اهداف مضر وجود دارد، تعریف کرد. استفاده از فناوری‌های جدید این نکته را ثابت می‌کند.

فناوری‌های موجود برای بیوتروریسم

با پیشرفت فناوری، دستگاه‌های پزشکی بیش از پیش به هم متصل می‌شوند و هر چه بیشتر از اطلاعات بیماران استفاده می‌کنند. از یک طرف این پیشرفتی مثبت است و از سوی دیگر این یک چالش امنیتی جدی است. خوشبختانه هیچ نمونه‌ای برای سوء استفاده واقعی از این نوع فن آوری‌های پزشکی وجود ندارد. هرچند آگاهی از خطرات موجود می‌تواند مشکلات ناشی از پیامدهای بالاقوه کشنده را دفع کند.

پمپ‌های انسولین، پاشنه آشیل بیماران دیابتی

در سال ۲۰۱۱ یک پژوهشگر از شرکت McAfee در کنفرانسی در میامی نشان داد که چگونه ممکن است هک شدن یک پمپ انسولین، دوزهای کشنده برای بیماران دیابتی ایجاد کند. نرم افزار و یک آنتن خاص طراحی شده توسط او، امکان قرار دادن و در اختیار گرفتن هر دستگاهی را در محدوده‌ای ۳۰۰ فوتی فراهم می‌کرد. به گفته‌ی فوربس (Forbes)، مشکل این است که متخصصان پزشکی یا از خطرات امنیتی آگاه نیستند یا به طور طبیعی مهارت‌های فناوری اطلاعات برای پرسیدن سوالات حساس را ندارند و این در حالی است که دستگاه‌های پزشکی در حال افزایش هستند و الزامات امنیتی حفظ نمی‌شود.

آیا ممکن است تروریست‌ها بدن و مغز ما را آلوده کنند؟

این مسئله تنها برای پمپ‌های انسولین نیست. تهدیدات امنیتی در مورد سامانه‌های اشعه‌ی ایکس، واحدهای خنک کننده‌ی خون، تجهیزات CT اسکن، الکتروشوک‌های قلبی عروقی قابل تزریق (ICD)، یا دستگاه‌های عصبی ایمپلنت نیز شایع است.

محققان دریافته‌اند که دستگاه‌های قابل برنامه ریزی عصبی قادر به بهبود زندگی بسیاری از بیماران هستند، اما متاسفانه، در حال حاضر هیچ تضمینی وجود ندارد که دستگاه‌های عصبی بتوانند در برابر اقدامات مهاجمان که تلاش می‌کنند تغییراتی در این دستگاه‌ها ایجاد کنند، آن‌ها را مسدود یا بر روی سیگنال‌های عصبی اختلال ایجاد کنند، استقامتی داشته باشد.

در نوامبر سال ۲۰۰۷ و مارچ ۲۰۰۸ افرادی یک فیلم کارتونی که شامل نورهای چشمک زن بود (flashing animation) را در تارنمای پشتیبانی از بیماران مبتلا به صرع منتشر کردند که باعث شد تعدادی از بیماران مبتلا به بیماری صرع حساس به نور (photosensitive epilepsy) دچار حمله شوند. تصور کنید یک سامانه‌ی اندام مصنوعی به پزشکان اجازه می‌داد به صورت بی‌سیم به ایمپلنت‌های عصبی دسترسی پیدا کنند و وارد تنظیمات آن شوند تا بتوانند بیماری پارکینسون را درمان کنند یا دستگاه‌های تقویت عملکرد شناختی را تنظیم نمایند. تصور کنید چه اتفاقی می‌افتد اگر هکرها تصمیم به بمباران مغز از طریق این شبیه سازها با سیگنال‎‌‌های تصادفی کنند یا در روند طبیعی شکل گیری حافظه دخالت کنند. چنین دخالت‌های در مغز افراد ممکن است منجر به پیامدهای غیرقابل برگشت شود.

آیا ممکن است دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب هک شود؟

یک سال پیش، پژوهشگران برنامه‌ی شبیه سازی انسان در دانشگاه آلاباما توانستند یک دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب را به صورت بی‌سیم هک کنند و با موفقیت نیروهای بی‌قاعده‌ای را روانه کردند و سرویس حملات را غیر فعال کردند که این کار توانست iStan (پیشرفته ترین شبیه ساز بیمار بی سیم) را بکشد. چرا باید چنین مراقبت‌هایی از یک بیمار شبیه سازی شده صورت گیرد؟ به گفته‌ی پژوهشگران اگر در محیط‌های آموزشی پزشکی رخنه‌ای ایجاد شود، تاثیر طولانی مدت آن بر روی حرفه‌ی پزشکی موجب تجزیه و تحلیل‌های اشتباه اطلاعات توسط کارکنان پزشکی می‌شود و جان هزاران نفر را تهدید می‌کند. Dick Cheney، معاون رئیس جمهور پیشین آمریکا، یکی از نمونه‌هایی است که پزشکان او در سال ۲۰۱۳ دستگاه تنظیم کننده‌ی ضربان قلب او را به دلیل نگرانی‌هایی که از جانب هکرها داشتند، غیر فعال کردند.

گزارش An American Action Forum نشان می‌دهد که هک کردن مدارک پزشکی الکتریکی (EMR) از سال ۲۰۱۴ بیش از دو برابر افزایش داشته است و بیش از ۹۴ میلیون EMR در معرض خطر قرار دارند. این رخنه‌ها هزینه‌ای در حدود ۵۰ میلیارد دلار برای سامانه‌ی مراقبت‌های درمانی آمریکا داشته است و البته عواقب غیر مالی می‌تواند جدی‌تر باشد. به این ترتیب در صورتی که توجه ویژه‌ای به جنبه‌ی امنیتی فناوری‌ها نشود ممکن است حوادثی مشابه دستکاری دستگاه ضربان قلب معاون رئیس جمهور باز هم تکرار شود.

بیشتر بخوانید:

>>نخستین ربات جراح خودکار دنیا با عملکردی بهتر از انسان

>>تاثیر فناوری های تحول آفرین بر بیوتروریسم (بخش دوم)

منبع: medicalfuturist

استفاده و بازنشر این نوشتار تنها با ذکر منبع و نام «مجله‌ی فناوری‌های توان افزا و پوشیدنی» مجاز است.