بازماندگان سکته مغزی با کمک یک شیوه‌نامه جدید توانبخشی و تحریک الکتریکی دقیق عضلات هدف در بازو، عملکرد دست و بازو را بهبود بخشیدند. این شیوه‌نامه جدید تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) روی ۴۵ بیمار سکته مغزی آزمایش شد و نتایج دلگرم‌کننده‌ای به همراه داشت. با مجله فناوری‌های توان‌افزا و پوشیدنی همراه باشید.

سکته مغزی و علائم آن

پس از مدتی دراز کشیدن به گونه‌ای که به عصب بازوی شما فشار وارد شود، ممکن است دیگر بازوی خود را احساس نکنید، ممکن است دیگر موقعیت و اندازه دست را درک نکنید و حتی احساس کنید که دست متعلق به بدن شما نیست. اگر این وضعیت سال‌ها طول بکشد، نمایش اندام فوقانی در مغز به طور مزمن تحریف می‌شود. این اختلال نمایش بدن یک اختلال عصبی است و یکی از بارزترین پیامدهای طولانی مدت سکته مغزی است. این به شدت بر شیوه استفاده افراد از بدن خود در محیط برای حرکت، عمل و احساس تأثیر می‌گذارد.

بیماران سکته مغزی طیف گسترده‌ای از علائم را گزارش می‌کنند، مانند ناتوانی در تجسم بازوی خود. آنها همچنین علائمی مانند ناتوانی در کنترل ماهیچه‌های بازو و دست‌ها، ناتوانی در تعدیل دقیق نیروی چنگ زدن حین نگه داشتن یک شیء و مشکل در درک بازوها و دست‌های خود را گزارش می‌کنند.

در صورت درمان نشدن، نقص بازنمایی حسی و بدنی ممکن است موجب شود بیماران اندام آسیب‌دیده را کوتاه‌تر، حساس‌تر و کمتر پاسخگو حس کنند و در نهایت حتی «فراموش» کنند.

بنابر یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ در اتحادیه اروپا، سکته مغزی علت اصلی ناتوانی بزرگسالان است و کووید۱۹ این سناریو را بدتر کرده است. تعداد بیماران مبتلا به سکته مغزی که نیاز به کمک و توانبخشی طولانی مدت دارند، از زمان شیوع کووید۱۹ و همچنین سکته‌های مغزی مرتبط با آنفولانزا در جوانان به طور چشمگیری افزایش یافته است. در حالی که برخی از بازماندگان سکته مغزی بهبود می‌یابند، آسیب اندام‌های فوقانی ممکن است مزمن شود و رفتار بیمار را در ۷۵٪ از بیماران سکته مغزی تحت تأثیر قرار دهد.

تحریک الکتریکی عصبی عضلانی جدید برای بهبود توانبخشی

اکنون، انجمنی از دانشمندان علوم اعصاب، پزشکان و مهندسان اعصاب، نشان داده‌اند که تحریک الکتریکی سیستم عصبی عضلانی با دقت تنظیم شده، همراه با شیوه‌های توانبخشی فعلی، برای بازیابی کنترل اندام فوقانی و بهبود تجسم در بیماران سکته مغزی و دچار ناتوانی‌های طولانی مدت امیدوارکننده است. این شیوه‌نامه تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) روی ۴۵ بیمار سکته مغزی مزمن آزمایش شد.

Andrea Crema، نویسنده اول این پژوهش، توضیح می‌دهد: «رویکرد ما این پتانسیل را دارد که مداخلات توانبخشی عصبی را تسهیل کند. مداخلاتی که حوزه‌های متعدد ادراکی، از جمله دقت لامسه، درک اعضای بدن، احساسات تحریف شده بازو و در نتیجه استفاده مجدد از بازو را هدف قرار می‌دهد. رویکرد ما تحریف ادراکی اندام آسیب دیده را کاهش داد، به همین دلیل است که پیگیری تحریک الکتریکی هدفمند عضلات در بازماندگان سکته مزمن و شخصی‌سازی درمان برای مقابله با نقص‌های خاص بسیار مهم است».

با این روش بهبود حسی و حرکتی بدن پس از پایان درمان ادامه یافت. افزون بر این، شیوه‌نامه تحریک الکتریکی، نمایش اندام در مغز را بهبود بخشید؛ برای نمونه ابعاد درک شده و احساس تحریف شده نسبت به اندام آسیب دیده. Crema توضیح می‌دهد: «جالب است که کاهش احساسات تحریف یافته با بهبود حرکتی مرتبط است و به مقدار تحریک الکتریکی بستگی دارد».

توانبخشی با دستکش رباتیک در مقابل توانبخشی جدید NMES

۴۵ بیمار سکته مغزی مزمن تحت ۲۷ جلسه NMES در مدت ۹ هفته قرار گرفتند. هر جلسه ۹۰ دقیقه طول کشید که ۶۰ دقیقه آن شامل توانبخشی فیزیوتراپی معمولی و ۳۰ دقیقه درمان تکمیلی با دستکش رباتیک یا NMES سفارشی بود. بیماران با ترکیبی متفاوت از توانبخشی مرسوم و درمان NMES به سه گروه تقسیم شدند. گروه نخست در همه جلسات تکمیلی از دستکش رباتیک برای انجام تمرینات وظیفه محور استفاده کردند. گروه دوم از یک الگوی جدید NMES در همه جلسات تکمیلی استفاده کردند. گروه سوم در نیمی از جلسات از دستکش رباتیک و در نیمی دیگر از جلسات از NMES استفاده کردند.

سپس دانشمندان عملکرد حرکتی، قابلیت‌های حسی و ادراک بدن هر بیمار را پیش، در طول و پس از کارآزمایی بالینی ۹ هفته‌ای اندازه گرفتند.

عملکرد بیماران با NMES زودتر از دستکش رباتیک بهبود یافت. در پایان درمان، بهبود حرکتی در گروه‌هایی که NMES جزئی یا کامل داشتند در مقایسه با دستکش به تنهایی بیشتر بود. همچنین، بهبود عملکرد حسی و حرکتی و معیارهای نمایش بدن گسترش یافت.

گام‌های آینده

مطالعه حاضر روی بیماران سکته مغزی مزمن متمرکز بود که مداخلات متعددی را پیش از رسیدن به چیزی که به عنوان یک قله بهبود در نظر گرفته می‌شد دریافت کرده بودند. این نتایج نشان می‌دهد که مداخله هدفمند و شدید، به ویژه از طریق NMES، می‌تواند بهبود را بیشتر کند. پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که افزون‌بر بیماران سکته مغزی نیمه حاد، کسانی که به تازگی دچار سکته مغزی شده‌اند، ممکن است از NMES نیز بهره‌مند شوند، اگرچه هنوز این مورد آزمایش نشده است.

یکی از نوآوری‌های بزرگ این مطالعه، هدف قرار دادن و ارزیابی نه تنها بهبود حرکتی، بلکه نقص‌های حسی و نمایش بدن است. Silvestro Micera می‌گوید: «این مطالعه اهمیت ارزیابی چند وجهی عملکردها پس از سکته را نشان می‌دهد و راه را برای شیوه‌نامه‌های توانبخشی بالینی مؤثرتر هموار می‌کند».

دانشمندان در حال کار بر روی سامانه جدیدی هستند که قادر به ارائه سطوح ظریف‌تری از تحریک حرکتی و حسی و با انواع وسیع‌تر تحریک است.

>> تحریک نخاع برای درمان آسیب نخاعی در UCLA

>> بهبود کنترل بازوی رباتیک با تحریک مغز و ایجاد حس لامسه

منبع: news.epfl.ch

«استفاده و بازنشر مطالب تنها با ذکر لینک منبع و نام (مجله فناوریهای توان افزا و پوشیدنی) مجاز است.»