در اینجا با یک تضاد روبرو هستیم. با وجود گذشت یک قرن از خلق ماشینها برای اینکه کارهای ما را انجام دهند تعداد افرادی که در ایالت متحده دارای شغل هستند در ۱۲۵ سال گذشته به طور پیوسته افزایش یافته است. چرا کار انسانی و مهارتهای ما در طول دوران خلق ماشینها ناکارآمد و منسوخ نشده است؟ در سخنرانی TED اقتصاددان دیوید آتور (David Autor) به این پرسش پاسخ خواهد داد که چرا هنوز با وجود پیشرفتهای قابلتوجه رباتیک و ماشینها تعداد زیادی شغل وجود دارد که خبر خوب و امیدوارکنندهای است. دیوید آرتور عواقب تاثیر فناوری و جهانیشدن را بر بازار کار ارزیابی میکند. با مجله فناوریهای توانافزا و پوشیدنی همراه باشید.
یک حقیقت تکاندهنده وجود دارد. از ۴۵ سال پیش تاکنون که دستگاههای خودپرداز روی کار آمدند، تعداد کارمندان بانک در آمریکا تقریبا دو برابر شد و از ۲۵۰ هزار به ۵۰۰ هزار نیرو افزایش یافت. در طول ۲۰۰ سال گذشته هدف انسان از ساخت ماشینها جایگزینی نیروی کار با ماشین بوده. نیروی مکانیکی تراکتور جانشین نیروی فیزیکی انسان شد. خطوط مونتاژ کارخانهها برای جانشینی نیروی کار دستی توسعه یافتند. رایانهها برای کاهش خطا برنامهریزی شدند. این پیشرفتها موثر بود. ما دیگر با دست به حفاری نمیپردازیم. با این حال هنوز تعداد افراد مشغول به کار در سال ۲۰۱۶ بیشتر از ۱۲۵ سال گذشته است. پس ما اینجا تناقض میبینیم. با افزایش ماشینهایی که کارهای ما را انجام میدهند چرا نیروی کاری و مهارتهای ما را کاهش ندادند؟
از یک سو دستگاههای خودپرداز کار کارمندان بانک را کاهش میدهد و در نتیجه تعداد نیروی کاری در هر شعبه بانک به اندازه یک سوم کم میشود. از سوی دیگر بانک تعداد شعبههای بانک به میزان ۴۰ درصد را افزایش میدهد و از این طریق تعداد کارمند بانک زیاد میشود. مسئولیت کارمندان با وجود ATM تغییر میکند. در این روند کارمند بانک، به جای کارهای دستی مربوط به پول نقد، کارهای بازاریابی و وارسی انجام میدهد. ارتباط با مشتری جای خود را به حل مشکلات احتمالی و معرفی محصولات جدید مانند کارتهای بانکی و وامها و سرمایهگذاری میدهد.
میتوان گفت اغلب شغلها نیاز به چند مهارت دارند. هوش، نیروی بدنی، مهارتهای فنی، مهارتهای بصری. به گفته توماس ادیسون یک درصد نبوغ را الهام میسازد و نود و نه درصد را سختکوشی. بنابراین اتوماسیون برخی وظایف انسانی را خودکار میکند اما جامعه را از بسیاری مهارتهای دیگر انسان بینیاز نمیکند.
در سال ۱۹۸۶، شاتل فضایی چلنجر (Challenger) پس از دو دقیقه بلند شدن از زمین، منفجر شد و به پایین سقوط کرد. علت سقوط شاتل فضایی و کشته شدن هفت فضانورد تنها یک لاستیک ارزان در موشک آن بود که شب پیش از ماموریت منجمد شده بود!
کار مجموعهای از مراحل به هم پیوسته شبیه به زنجیره است. هر فردی در این زنجیره برای موفقیت مسئول است. هرکدام از افراد اشتباه کنند بر تمام خدمات یا محصول و یا ماموریت اثر دارد. بهبود در هر بخش زنجیره به عملکرد دیگر بخشها اثر دارد. نکته قابل توجهی این است که اگر بخش مربوط به شما در زنجیره، خیلی قابل اعتماد نباشد شاید آنچنان مهم نباشد اما زمانی که دیگر بخشهای زنجیره کاملا قابل اعتماد باشند بخش شما قابل اهمیت خواهد شد. در فاجعه ماموریت فضایی همه قسمتها در سطح بالایی بودند به جز لاستیک. بنابراین با اینکه دستگاههای خودپرداز کار خود را به خوبی انجام میدهند ما از کارمندان بانک بینیاز نمیشویم بلکه اهمیت وظیفه آنها در حل مشکلات و برقراری ارتباط با مشتریان افزایش مییابد.
هرچه ابزارهای در دسترس ما بهبود یابند تخصص و خلاقیت ما از اهمیت بالاتری برخوردار خواهند شد.
درست است که شغلی مانند کشاورزی در طول یک قرن گذشته کاهش چشمگیری داشتهاست ولی شغلهای امروزی در زمینه پزشکی و سلامت و بیمه و الکترونیک و محاسبات در گذشته به ندرت وجود داشتند. اتوماسیون، زمان آزاد ما را افزایش داده است اما با اختراع محصولات جدید، احساس نیاز ما به این محصولات افزایش یافته است. اتوماسیون به ما اجازه داده است کارهای خود را در زمان کمتری نسبت به قبل انجام دهیم.
چالشی که با وجود پیشرفت شغلهای خودکار ما با آن روبرو هستیم کمبود شغل نیست بلکه چالش اصلی نبود شغل خوب یا نداشتن مهارت کافی برای شغلهای خوب به وجود آمده است. در شغلهایی مانند پزشکی و پرستاری و برنامهنویسی و مهندسی و بازاریابی و مدیریت فروش که نیاز به افراد تحصیلکرده و ماهر دارد اشتغال رشد دارد. از سوی دیگر در شغلهایی که به مهارت و تخصص پایین نیاز دارد مانند خدمات موادغذایی و نگهبانی و تمیزکاری نیز رشد اشتغال قابل توجه است.
اشتغال در شغلهای میانه با تحصیلات متوسط برای شغلهای فیزیکی و کارگری و شغلهای دفتری و مسئول فروش در حال کاهش است. علت اصلی این است که ساختار و فرآیند شغلهای متوسط توسط ماشین و رایانه به خوبی قابلفهم هستند.
چنین تحولی ما را به جامعه طبقاتی سوق میدهد. از یک سو شغلهای با حقوق بالا و تحصیلات بالا از سوی دیگر شغلهای با حقوق پایینتر. در طول زمان هنگامیکه شغلهای کشاورزی رو به کاهش رفت. نیروهای انسانی به تحصیل و کسب مهارت روی آوردند. اگر نیروی انسانی به این سمت نمیرفت کشورهای توسعهیافته به پیشرفت نمیرسیدند. این روند در این دوره نیز باید تکرار شود.
در زمینه تاثیر اتوماسیون بر آینده نیروی کار بیشتر بخوانید:
>>رقابت با فناوریهای خودکار برای به دست آوردن شغل
منبع: TED
استفاده و بازنشر این نوشتار تنها با ذکر لینک منبع و نام «مجلهی فناوریهای توان افزا و پوشیدنی» مجاز است.